วิถีแห่งสุขภาพ วิถีแห่งวัฒนธรรม

   ขอยืมชื่องานตลาดนัดอุทยานอาหาร  ของตลาดเกษตร  ม.อ. มาเป็นชื่อบันทึกนี้  ด้วยรำลึกถึงภาพความสมบูรณ์ของพืชผัก  บริเวณข้างหอพัก  และในมหาวิทยาลัยที่มีให้เก็บมาปรุงเป็นอาหารในยามที่ต้องการในช่วง เสาร์-อาทิตย์ที่ไม่ได้กลับบ้านกัน เมนูอาหารประกอบด้วย  มะละกอผัดไข่  แกงส้มปลากระป๋องมะละกอ  ส้มตำมะละกอมะละกอต้มจิ้มน้ำพริก  สมัยนั้นยังไม่รู้จักชามะละกอ  ผัดผักบุ้ง  ผักบุ้งแกงส้มปลากระป๋อง   ผักบุ้ง(สด-ลวก)จิ้มน้ำพริก  ผักบุ้งต้มบะหมี่สำเร็จรูป+ไข่  มะม่วงน้ำปลาหวาน  ยำมะม่วง  มะม่วงแช่อิ่ม  มะม่วงจิ้มมันกุ้ง  แกงส้มมะม่วงผักบุ้งปลากระป๋อง  การเก็บมะม่วงจะเลือกเก็บเฉพาะลูกที่ได้ขนาดจะไม่เก็บเป็นช่อเพราะจะเก็บลูกเล็กไว้บนต้นสำหรับมื้อต่อไป  หากลืมหรือนานวันเกินก็กลายเป็นมะม่วงสุก  ได้อีกรสชาด   ที่ไหนมีพริก  ตำลึง  ผักหวาน ลำเพ็ง เด็กหออย่างเรามีแผนที่พืชผักอยู่ในหัวว่าถึงเวลาจะไปมุมไหนของหอพัก หากเป็นตะลิงปริงก็หลังตึกชีวะ แต่เดินเหนื่อยหน่อยต้องวางแผนล่วงหน้า  สมัยนั้นมีมอเตอร์ไซด์ประจำรุ่นอยู่หนึ่งคัน (หากเห็ดก็เห็นจะต้องไปเรือนเพาะเห็ดคณะทรัพย์มีเฉพาะช่วง  อะ ฮ้า เคยลงเรียนตอนภาคฤดูร้อนค่ะ)  มะละกอจะได้รับการดูแลเป็นพิเศษในช่วงก่อนออกค่ายเพราะจะถูกเก็บไปเป็นพืชผักหลักสำหรับชาวค่าย  ก็มะละกอผัดไข่  ช่วงหลังมักเป็นไชโบ๋ยผักไข่แทน

     ช่วงหลังภาพเหล่านี้หายไปเนื่องจากการปรับปรุงทัศนีย์ภาพจะเห็นการปลูกไม้ประดับเป็นหลัก  การขยายการก่อสร้างอาคารต่างๆ  ภาพการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องทั้ในเมืองและชนบท   จนถึงวาระที่เราต้องมาพูดถึง  ความมั่นคง  ปลอดภัย  และโภชนาการของอาหารจากผู้ผลิตถึงโต๊ะอาหาร  รวมถึงกระบวนการเมตตาโบลิซึ่ม  พลังงาน  ก็เป็นการเรียนรู้ของคนแต่ละยุคในการดำเนินชิวิตที่ปลอดภัย

     เราเคยได้รับการขนานนามว่าประเทศด้อยพัฒนา  กำลังพัฒนา  พัฒนาแล้ว จนได้บทสรุปว่าขาดสมดุลในการพัฒนา  คือเสียดุลการค้ายิ่งพัฒนาต้องพึ่งพาผู้อื่น  จนบางช่วงก็สรุปบทเรียนว่าต้องพึ่งพารวมถึงเรื่องความรู้และภูมิปัญญา  หรือเป็นทาสทางปัญญา  ซึ่งพิจารณาแล้วก็เจ็บปวดใช่ย่อยแต่ก็มีสิ่งดีหลายอย่างให้เราได้รู้จักและแลกเปลี่ยนกับคนอื่นๆในโลกกว้าง

     ในรั้วสงขลานครินทร์ก็ช่วยให้เราได้เข้าถึงความจริงของชีวิต  เพื่อที่จะจัดสรรตนเองสำหรับการทำหน้าที่ได้อย่างเหมาะสมกับความชอบและความถนัด  ซึ่งจัดได้ว่าอาหารเป็นปัจจัยหลักของความเจ็บป่วยและตายในปัจจุบัน   และต้องดูแลอย่างต่อเนื่อง  ขณะดูแลรักษาก็เกิดภาวะแทรกซ้อนมากมาย  จนบางครั้งก็วินิจฉัยกันเองได้ว่า  เบาหวานและคณะ    ความดันโลหิตสูงและคณะ  ฟอกไต  ล้างตับ  "กินอย่างไรก้็เป็นอย่างนั้น"

       มาร่วมกันลดอร่อย  ลดโรค   ลดปริมาณ   ลดโรค   กินอาหารที่สด  สะอาด  ปลอดสารเคมี   ปรุงแต่งให้น้อย  กินให้หลากหลาย  แต่บางคนบอกว่าเลือกไม่ได้  มีอะไรก็ต้องกินตามที่มี   ก็จัดสรรชีวิตกันไปตามปัจจัยที่รู้  เลือกได้  และได้เลือก

        ดังนั้น "การมีความรู้ตามความเป็นจริงขององค์ความรู้ที่ถูกต้อง  ถูกตรง  ในการแก้ไขปัญหาหรือปรับสมดุลสุขภาพ  ณ  ยุคนั้นๆ  วันเวลานั้นๆบุคคลนั้นๆ  ภาวะสุขภาพและสิ่งแวดล้อมนั้นๆ  เป็นเรื่องที่สำคัญยิ่ง  แต่สิ่งที่มีความสำคัญยิ่งกว่าก็คือ  การทำให้ได้ตามที่รู้  ไม่ใช่แค่รู้แล้วจะทำให้มีสุขภาพดีได้  ซึ่งการสร้างพฤติกรรมสุขภาพที่ดีได้เป็นเรื่องสำคัญที่สุด  ที่ต้องฝึกฝนอย่างต่อเนื่อง  จนเป็นปกติในวิถีชีวิตและนั้นคือความสำเร็จของการดูแลสุขภาพ" อ้างอิง  หมอเขียว  (ใจเพชร  กล้าจน)  ซึ่งการวิถีชีวิตสุขภาพต้องกล้าเผชิญ   ตัดความต้องการที่ทำลายสุขภาพเสีย  ด้วยใจที่มุ่งมั่น  กล้าที่จะพิสูจน์ด้วยตนเอง  "เราทำได้" ทำไปตลอดชีวิต

        เป็นความสุขที่ได้รับจากการเรียนรู้ที่สงขลานครินทร์อย่างไม่รู้จบ  ทั้งทฤษฏีและปฏิบัติ อันเป็นเกลียวสว่านของการเรียนรู้  อย่างมีเพื่อนร่วมเรียนรู้ด้วยความเป็นกัลยามิตรและที่สำคัญเป็นแหล่งเรียนรู้และสร้างกระบวนการเรียนรู้สำหรับสังคมและร่วมสร้างคนสู่สังคมโดยเรียนรู้ร่วมกับสังคม  "ชีวิตคือการเรียนรู้"   Happy  Univercity   และไม่ว่าสังคมใดซึ่งคนในสงขลานครินทร์เป็นสมาชิกจะก่อเกิดเป็น  Happy  Community  ไปด้วยได้ไหม? เป็นสังคมสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีวิถีสุขภาพดีด้วย   All  for  Health  ความสุขที่สร้างได้

      ขอบคุณผู้ร่วมจัดตลาดนัดอาหารที่ส่งเสริมวัฒนธรรมสุขภาพ  รูปธรรมการเป็นแหล่งเรียนรู้ ที่อยู่นอกห้องเรียน  ที่เน้นการเรียนรู้มากกว่าการสอน  ไม่ใช่เฉพาะนักศึกษาแต่สำหรับทุกคนที่ต้องการและเดินเข้ามา  ภาพการศึกษาฟรีเกิดแล้วและเกิดมาตลอด  เกิดในความจริงของชีวิตที่ในห้องบรรยายไม่สามารถจัดได้  

         ซตพ.

         เจริญสุข  เจริญธรรมค่ะ

           ยาดมเอง