วิกฤตอุดมศึกษาของไทย 1

เมื่อวานนี้ผมได้เห็นข้อเขียนของอาจารย์พร วิรุฬห์รักษ์ใน fb เขียนถึงจุดจบอุดมศึกษาไทยในแบบที่เรารู้กันในประเด็น "สิ่งที่อาจารย์มหาวิทยาลัยควรฉุกคิดก่อนจะเรียกร้องอะไรจากสังคม" รวมทั้งมีข้อเขียนที่อยู่ใน website อีก 8 ตอน วันนี้ก็เลยถือโอกาสเข้าไปอ่านและนำมาเก็บไว้ที่นี่ด้วย ผมเห็นว่าเป็นความเห็นที่ควรจะนำมาพิจารณาอย่างจริงจังครับ

ตอนที่ 1
https://www.facebook.com/ponn.virulrak/posts/10154106686931084

ตอนที่ 2
https://www.facebook.com/ponn.virulrak/posts/10154106687431084

ตอนที่ 3
https://www.facebook.com/ponn.virulrak/posts/10154107595811084

ตอนที่ 4
https://www.facebook.com/ponn.virulrak/posts/10154108526651084

ตอนที่ 5
https://www.facebook.com/ponn.virulrak/posts/10154116864261084

ตอนที่ 6
https://www.facebook.com/ponn.virulrak/posts/10154119890876084

ตอนที่ 7
https://www.facebook.com/ponn.virulrak/posts/10154130046371084

ตอนที่ 8
https://www.facebook.com/ponn.virulrak/posts/10154139572406084

ผมเห็นด้วยครับว่าอาจารย์ในมหาวิทยาลัยควรลดอัตตาของตนเอง และปรับการเรียนการสอนให้สอดคล้องกับที่นักศึกษาต้องการอย่างแท้จริง หรือที่ตรงกว่านั้น คือสอนในสิ่งที่สังคมหรือตลาดต้องการทรัพยากรบุคคลที่จบไปจากมหาวิทยาลัย ซึ่งแน่นอนว่าความสำเร็จที่สำคัญคือ attitude ของนักศึกษาเอง และสิ่งที่หน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชนต้องการคือบัณฑิตที่มี ASK ดีทั้ง 3 ด้าน คือ Attitude, Skills  และ Knowledge 

ในฐานะผู้สอน ผมรู้สึกว่าเป็นสิ่งที่ยากในการเสริมสร้าง attitude ในการเรียนรู้ เพราะดูจากพฤติกรรมในชั่วโมงปฏิบัติการที่ผ่านมา ผมยังเห็นนักศึกษาเข้าไปทำ lab เหมือนถูกบังคับให้ทำ ไม่ได้มี attitude เพื่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง เช่น เข้าไปดูอุปกรณ์เครื่องมือว่าประกอบไปด้วยอะไรบ้าง หน้าตาอุปกรณ์ที่ใส่ไว้มีรูปแบบเป็นอย่างไร เป็นต้น สิ่งที่เห็นคือทำงานตามที่บอกให้เสร็จ ๆ ไป และไม่ได้คิดที่จะเรียนรู้ด้วยการออกแบบการทดลองเอง ซึ่งตอนนี้ผมคิดไว้ในใจแล้วว่าครั้งต่อไปจะลองให้นักศึกษาออกแบบการทดลองเอง (ท่าว่าจะน่าสนุกครับ) 

ก็ต้องพยายามปรับเปลี่ยนกันไปครับ นักศึกษาคุ้นเคยกับการเรียนรู้แบบได้รับการป้อน ได้รับการติวมากเกินไป เตรียมพร้อมเพื่อการสอบมากกว่าเตรียมพร้อมเพื่อการทำงาน

จริง ๆ แล้วนี่คือความรู้สึกที่คนรุ่นก่อนมีความเห็นต่อคนรุ่นใหม่ แต่ถ้าดูผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจริง ๆ แล้ว ก็จะเห็นได้ว่าสังคมไทยก็ก้าวหน้าไปได้ดีอยู่ แต่ก็ไม่สามารถพิสูจน์ได้อย่างแท้จริงว่ามาจากคนรุ่นเก่าที่ปรับตัวเข้ากับเทคโนโลยีสมัยใหม่ที่ทำงานได้มากขึ้น ดีขึ้น หรือมาจากผลงานของคนรุ่นใหม่ กล่าวคือ ก็น่าจะเป็นผลงานร่วมกันเสียมากกว่า

การที่มีนักศึกษาลดน้อยลง ในขณะที่สถานศึกษามีที่ว่างให้เรียนมากขึ้น ทำให้เกิดวิกฤตที่บางหลักสูตรอาจต้องปิดตัวลง (อันนี้เรื่องจริงที่เกิดกับราชมงคลบางแห่งที่กำหนดนักศึกษาขั้นต่ำในแต่ละหลักสูตร) รายได้น้อยลง อาจารย์มีงานสอนน้อยลง แต่ค่าใช้จ่ายในด้านเงินเดือนยังต้องจ่ายเพิ่มตามอัตราเงินเดือนที่เพิ่มขึ้น

การแข่งขันด้านการศึกษาที่รุนแรงขึ้น จากต่างประเทศและทางเลือกของการศึกษา รวมทั้งเอกชนบางแห่งเปิดตัวขึ้นใหม่เพื่อสอนในสิ่งที่บริษัทต้องการ เช่น CP สอนเกี่ยวกับธุรกิจค้าปลีก ซึ่งมาจากการที่บัณฑิตที่จบจากอุดมศึกษาเดิมไม่มีรายวิชาเหล่านี้สอน หรือสอนได้ไม่เชี่ยวชาญหรือเก่งเท่า CP เอง ทางเลือกที่เป็นประโยชน์ต่อ CP คือเปิดสอนเองเพื่อลดเวลาการ train บัณฑิตใหม่ ซึ่งจบการ training แล้วก็ลาออกเสียอีก เรียกว่าต้องจ่ายค่าสอนเองแต่ไม่ได้ใช้งานเสียอีก

ม.อ. เคยเป็นโรงเรียนติวเตอร์เหมือนกันนะครับ นักศึกษาเอนทรานซ์เข้าคณะในมหาวิทยาลัยส่วนกลางไม่ได้ ก็มาเรียนปี 1 ที่ ม.อ.ก่อน แล้วค่อยสมัครเอนทรานซ์ใหม่ รวมทั้งเป็นที่ฝึกของอาจารย์ที่ติดทุนมาชดใช้ที่ม.อ. หมอทุนหรือเกือบหมดก็ขอย้ายไปยังภูมิลำเนาของตนเอง

การสละสิทธิ์เมื่อสอบติดแล้วเป็น KPI ที่ดีและน่าติดตามในด้านคุณภาพนักศึกษาครับ การที่นักศึกษา (หรือผู้ปกครอง) สละสิทธิ์ก็แสดงว่าหลักสูตรของเรายังไม่น่าสนใจเพียงพอ และต้องหากลยุทธ์ใหม่เพื่อทำให้มหาวิทยาลัยยังมีคุณค่าในการผลิตบัณฑิตอีกต่อไป

ม.อ.เป็นมหาวิทยาลัยในกำกับแล้ว การบริหารงานคล่องตัวขึ้น ไม่มีข้ออ้างว่าต้องทำตามกฎข้อบังคับที่มากมายอีกต่อไป ก็ต้องใช้ฝีมือในการบริหารมหาวิทยาลัยให้ดี ม.อ.ต้องปรับตัวเองให้เข้าสู่สนามการแข่งขันอย่างจริงจัง ซึ่งต้องเน้นคุณภาพของบัณฑิตที่ต้องเหนือกว่า งานนี้มีทั้งข้อได้เปรียบและข้อเสียเปรียบครับคละกันไป

ผมมีความเห็นว่าอุดมศึกษาไทยต้องปรับตัวครั้งใหญ่ครับ ผู้ปกครอง นักเรียนมีทางเลือกมากมายในการศึกษา รวมทั้งการศึกษาในต่างประเทศ 

ผม..เอง (แมว 61+)