รู้ไว้ใช่ว่า "สหกิจศึกษา"

เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา ได้มีโอกาสเป็นตัวแทนผู้ปฏิบัติงานสหกิจศึกษาของคณะทรัพยากรธรรมชาติ เข้าร่วมอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “ผู้ปฏิบัติงานสหกิจศึกษา” และเห็นว่าเป็นประโยชน์จึงขอสรุปสาระสำคัญเพื่อเป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างกันนะคะ เนื้อหาการฝึกอบรมครั้งนี้ครอบคลุมตั้งแต่แนวคิดสหกิจศึกษา ไปจนถึงการปฏิบัติ โดยก่อนจะเริ่มการฝึกอบรมในวันแรกนั้น ได้มีการ Pre-Test ให้ผู้เข้าอบรมทุกคนได้ทดสอบความรู้พื้นฐานด้านสหกิจศึกษาก่อนจะเริ่มพิธีเปิดและบรรยายพิเศษในหัวข้อต่างๆ

เมื่อพูดถึงสหกิจศึกษา รศ.นพ.กำจร ตติยกวี ได้กล่าวไว้ว่า  สหกิจศึกษา เป็นระบบการศึกษาที่จัดให้มีการเรียนการสอนในสถานศึกษาสลับกับการไปหาประสบการณ์ตรงจากการปฏิบัติงานจริง ณ สถานประกอบการอย่างมีระบบ ด้วยความร่วมมือจากสถานประกอบการและทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง เป็นระบบการศึกษาที่ผสมผสานการเรียนกับการปฏิบัติงาน หรือจะได้ยินเรียกกันบ่อยๆว่า WIL:Work Integrated Learning และความพิเศษของสหกิจศึกษาที่แตกต่างจากการฝึกงาน คือ นักศึกษาเปรียบเสมือนพนักงานชั่วคราวคนหนึ่งของหน่วยงาน/สถานประกอบการ ไม่ใช่นักศึกษาฝึกงานอีกต่อไป ความรับผิดชอบในงานจะมากขึ้น มีตำแหน่งงานที่ชัดเจน  และเป็นการปฏิบัติงานที่ตรงกับสาขาวิชาชีพที่เรียน สหกิจศึกษาเป็นการจัดการศึกษาในรูปแบบพหุภาคี ซึ่งประกอบด้วย สถานศึกษา นักศึกษา และสถานประกอบการ โดยมาตรฐานของสหกิจศึกษามีอยู่มากมาย ขอยกประเด็นสำคัญๆ ดังนี้

1. ระยะเวลาการปฏิบัติสหกิจศึกษา ไม่น้อยกว่า 16 สัปดาห์
2. การจัดสหกิจศึกษาจำนวนหน่วยกิตขั้นต่ำ 6 หน่วยกิตในระบบทวิภาค
3. ก่อนการปฏิบัติสหกิจศึกษา จะต้องมีการเตรียมความพร้อมนักศึกษา โดยอาจจัดเป็นกิจกรรมหรือรายวิชาเตรียมเตรียมความพร้อมก็ได้ ทั้งนี้ชั่วโมงรวมไม่น้อยกว่า 30 ชั่วโมง ซึ่งไม่นับรวมระยะเวลาการปฐมนิเทศ
4. การนิเทศงาน  คณาจารย์นิเทศต้องเป็นคณาจารย์ประจำสาขาที่นักศึกษาสังกัด และมีประสบการณ์สอนอย่างน้อย 1 ภาคการศึกษา ซึ่งต้องผ่านการอบรมการนิเทศงานโดยหน่วยงานที่ได้รับการรับรองจาก สกอ. และจะต้องมีการนิเทศงานอย่างน้อย 1 ครั้ง ณ สถานประกอบการ โดยต้องใช้เวลาในการนิเทศไม่น้อยกว่า 1 ชั่วโมงต่อการนิเทศงานหนึ่งครั้ง
5. การติดตามความก้าวหน้า นักศึกษาจะต้องบันทึกรายงานการปฏิบัติงานประจำวันหรือประจำสัปดาห์ และต้องส่งรายงานความก้าวหน้าไม่เกินสัปดาห์ที่ 10
6. การประเมินและวัดผลการปฏิบัติงานของสถานประกอบการ มาตรฐานขั้นต่ำต้องมีสัดส่วนการประเมินไม่น้อยกว่าร้อยละ 50 ของคะแนนทั้งหมด

เมื่อการบรรยายในแต่ละหัวข้อจบลง จะมีกิจกรรมหรืองานที่ทุกคนจะต้องทำ/ร่วมกันแสดงความคิดเห็น และหลังจากอบรมเสร็จแล้วทุกคนจะต้องผ่านการทดสอบ Post-Test อีกครั้ง เพื่อวัดระดับความรู้ความเข้าใจนะคะ และแล้วก็สอบผ่านค่ะ ถึงแม้การอบรมใน 3 วันนี้ จะสิ้นสุดลงแต่ทุกกลุ่มยังต้องทำงานส่งตามข้อเสนอแนะของวิทยากรนะคะ

การอบรมในครั้งนี้เนื้อหาและปฏิบัติจริงเข้มข้นมาก อยู่กันตั้งแต่เช้าจนดึก แต่ทุกคนก็ตั้งใจทำกิจกรรมจนสำเร็จทุกกิจกรรมเลย เป็นการอบรมที่มีประโยชน์ต่อผู้ปฏิบัติงานสหกิจศึกษาได้รับความรู้ความเข้าใจเรื่องสหกิจศึกษาที่ถูกต้องตามมาตรฐานที่ได้กำหนดไว้ ได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์กับพี่ๆ เพื่อนๆ ผู้ปฏิบัติงานสหกิจศึกษาของมหาวิทยาลัยต่างๆ ในประเทศไทย ทั้งหมดที่ได้กล่าวไปนี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งในการจัดสหกิจศึกษาเท่านั้นนะคะ รายละเอียดขั้นตอนจริง ที่ต้องปฏิบัติยังมีให้เรียนรู้และต้องปรับปรุงให้ดีขึ้นกันต่อไปค่ะ