วิทยากร...กับ....วิทยากรกระบวนการ

คืนนี้ต้องมานั่ง "ตากลม" เป็นนกฮูก..อยู่นี่เพราะกลัวหลับ
นี่ก็ล่วงเข้าอีกวันแล้ว... ดิฉันผลุดตัวลุกขึ้นจากท่าเดิมที่นอนพลิกตัวไปมาจะหลับก็ไม่กล้าหลับ...ลุกขึ้นมาหางานทำดีกว่า....

พรุ่งนี้...จะมี Class จัดกระบวนการเรียนรู้ให้กลุ่มเครือข่ายเลขานุการผู้บริหาร  ซึ่งกลุ่มนัดหมายรถออกกันเวลา 02.00 น. เราจะไปจัดกระบวนการเรียนรู้กันที่ ภูผาและลำธารรีสอร์ท อ.คลองพนม สุราษฎร์ธานี 

ช่วงเวลานัดหมายเป็นช่วง..ดาวโจร..ขึ้นพอดี หมายความว่าเป็นช่วง
ที่ผู้คนจะหลับลึก ...คนขี้เซาอย่างดิฉัน มีความเสี่ยงสูงที่จะไม่ตื่น

ครั้งนี้ดิฉันรับบทเป็น วิทยากรกระบวนการ เพื่อทำความเข้าใจกัน ว่า "วิทยากรกระบวนการ" กับ "วิทยากร" ต่างกันอย่างไร

 “วิทยากรกระบวนการ” ภาษาอังกฤษใช้คำว่า “Facilitator” มาจากคำว่า Facilitate แปลว่า ความง่าย ความสะดวก การทำให้ง่าย การทำให้สะดวก  หากจะแปลอีกทีน่าจะแปลว่า ผู้ที่ทำหน้าที่ให้ความสะดวก หรือผู้ที่ทำให้สิ่งที่ยาก เป็นสิ่งที่ง่ายขึ้น

แล้วมันต่างอย่างไรกับ "วิทยากร"  เดิม (ถามแทนคนอ่าน)

ดิฉันจิ้มๆ ค้นๆไป พบเอกสารจาก กองฝึกอบรม กรมพัฒนาชุมชน ที่ได้จัดทำเผยแพร่ไว้ พร้อมเปรียบเทียบความหมายไว้เรียบร้อยระหว่าง
วิทยากรในความหมายเดิม  กับ วิทยากรกระบวนการ

1. เป็นครู (Teacher)            
            
- เป็นครูฝึก (Coach) ตั้งคำถาม/สะท้อนความคิด

2. เป็นผู้นำความรู้มาให้ เน้นการถ่ายทอดและการฟัง            
               
- เป็นผู้จัดกระบวนการให้เกิดความรู้ เน้นการ แลกเปลี่ยนเรียนรู้

3. มีเป้าหมายให้ผู้ฟังเชื่อในสิ่งที่นำเสนอ     

- มีเป้าหมายให้ผุดบังเกิดความรู้ใหม่ นำความรู้ไปปฏิบัติได้ทันที

4. วิทยากรเป็นศูนย์กลาง           
 
- ผู้เข้าร่วมกิจกรรมการเรียนรู้เป็นศูนย์กลาง

5. เป็นผู้ตัดสินการเปลี่ยนแปลงของผู้เข้าร่วมกิจกรรม 

- เป็นเพียงกระจกสะท้อนให้ผู้เข้าร่วมเรียนรู้ เปลี่ยนแปลงตนเอง

6. ความสำเร็จตามวัตถุประสงค์เป็นความรับผิดชอบของวิทยากร 

- ความสำเร็จตามวัตถุประสงค์เป็นความรับผิดชอบของผู้เข้าร่วมการ
   เรียนรู้ ร่วมกันกับวิทยากร

7. การสื่อสารทางเดียว (ONE WAY COMMUNICATION) 

- การสื่อสารสองทาง (TWO WAY COMMUNICATIONS)

8. มีความรู้เชี่ยวชาญเฉพาะ (Expert) 

- มีความรู้ที่เป็นสหวิทยาการ (องค์รวม)

9. ต้องตอบคำถามได้ทุกอย่าง 

- ไม่จำเป็นต้องเป็นผู้รู้ทุกอย่าง ความรู้อยู่ที่การเรียนรู้ร่วมกันกับเจ้า
   ขององค์ความรู้

10. สนใจให้รับความรู้ พึ่งพาวิทยากร

- สนใจให้เกิดกระบวนการการเรียนรู้ร่วมกันนำไปสู่พลังทวีคูณ
  (Synergy) และพึ่งพาตนเอง

11. มุ่งยกระดับตัวความรู้ 

- มุ่งยกระดับความคิด (Meta Level)

12. สนใจเนื้อหามากกว่ากระบวนการ

- ให้ความสนใจต่อกระบวนการ การปฏิสัมพันธ์ การเกิดความรู้และวิธี
   การทำงานของผู้เข้าร่วมสัมมนาใหม่ ๆ มากกว่าการมารับเนื้อหา
   เพียงอย่างเดียว

หน้าที่ของดิฉันใน class สุดสัปดาห์นี้ คือผู้จัดกระบวนการให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันของกลุ่มเลขานุการผู้บริหาร โดยผลที่คาดว่าจะได้รับสุดท้ายคือการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ ระหว่างเลขานุการรุ่นพี่(ชั้นเซียน)...สู่เลขานุการรุ่นน้องๆ สร้างความรักสมัครสมานรวมไปถึงสัมพันธภาพอันดีในกลุ่ม  คอยดูทิศทางให้สามารถเรียนรู้ร่วมกันบนความแตกต่างหลากหลาย อาจเชื่อมโยงเพื่อนำไปสู่ความรู้ใหม่หรือวิธีปฏิบัติใหม่ๆ 

นั่นหมายถึงต้องมีการเตรียมกระบวนการ.... ที่จะเอื้อให้เกิดการเรียนรู้ร่วมกันให้มากที่สุด ประเด็นหลังนี้เองที่เป็นแรงบันดาลใจให้ดิฉันอยากจะ "เขียนเล่าการเตรียมกระบวนการ"  เผื่อ...ท่านใดจะได้นำไปใช้ประโยชน์บ้าง

แต่ทว่า...บันทึกนี้มันยาวไปแล้ว...หากรักกันจริงต้องรออ่านบันทึกถัดไปนะคะ...งานนี้มีน้องยามเป็นคนคอยช่วย(ไม่รู้ป่านฉะนี้เธอหลับไปหรือยัง...จะมาทันรถมั้ยเนี่ย..เป็นห่วง...)


โอ้ว!....โอ้-ว .... โอ้-วววว ง่วงนอนจัง อ้าว! จะได้เวลาเดินทางแล้วไปสระผมดีกว่า..ก่อนที่จะหลับคาเครื่อง......คร๊อก...คร๊อก...ครอก....ตรงนี้...

มีความสุขกับวันหยุดสุดสัปดาห์..ค่ะ