ล่ามภาคสนาม...งานไม่ถนัด..แต่ฮา

งานในช่วงเดือนสองเดือนมานี้จะหนักไปทางดูแลและต้อนรับแขกที่มาดูงานการจัดการพื้นที่ชุ่มน้ำและชายฝั่ง แขกที่มาจะเป็นชาวเวียดนามทั้งเหนือและใต้ จากจังหวัดก๋วนนำและหน่ำดิน มาทั้งหมด 3 ทริป ทริปละประมาณ 5 วัน ความสนุกของงานในครั้งนี้อยู่ที่แขกที่มามีทั้งพูดภาษาอังกฤษได้บ้าง และที่พูด (รวมถึงฟัง) ไม่ได้เลย โดยจะมีล่ามที่คอยแปลภาษาอังกฤษเป็นภาษาเวียดนาม ส่วนตัวข้าพเจ้าก็รับหน้าที่แปลภาษาไทยใต้เป็นภาษาอังกฤษ...ลองนึกดูสิคะว่าจะวุ่นวายกันขนาดไหน

        ชาวบ้านในพื้นที่ : …..แท่เอามาทำปุ๋ยส่วนใหญ่ก่าเป็นพวกขี้วัวขี้เป็ด พั่นนั้นแหละ       

        ข้าพเจ้า : ….แง้..อยากร้องไห้ ...แต่ก็พยายามแปลให้มากที่สุด (นึกถึง Poo) แต่ไหวตัวทันเลยใช้คำว่า manure แทน...ต่อด้วย ซัมติงไร้ท์แดท...(อันนี้คล่อง) 

และเนื่องจากเป็นการแปลที่ไม่มีสคริปส์มาก่อน การจับใจความจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง แต่บางครั้งก็เจอปัญหาว่า ไอที่เค้าพูดมาหน่ะมันสรุปไม่ได้ เช่น

        ชาวบ้าน : ผ๊มก่าอยากบอกว่า ที่ชาวบ้านทำกั่นมามันเป็นสิ่งที่ดีครับ แล้วเราก็สามารถทำกั่นได้....ผ๊มจึงอยากสรุปว่าถ้าหน่วยงานรัฐไม่เข้ามาช่วย เราก็ทำไม่ได้ครับ      

       ข้าพเจ้า : ...เอ่อ...แล้วจะให้หนูแปลยังไงคะพี่...ตกลงว่าพี่ทำได้หรือไม่ได้คะ?? 

บ้างครั้งเจอปัญหา ชาวบ้านตอบไม่ตรงคำถาม (ไม่รู้ว่าผิดที่ผู้แปลหรือเปล่า??)

1.        งานแปลภาคสนาม จะต่างจากงานแปลเอกสาร เราจะต้องทำหน้าที่ตีความหมาย (interpret) มากกว่าการแปลคำ (translate) เช่น

มีคำถามว่า “ถ้าเลี้ยงกุ้งแล้วขาดทุน ไปทำประมงก็เจอปัญหากับเรือพาณิชย์ แล้วทำไมไม่มาเลี้ยงปลา”

ชาวประมงจะตอบว่า “ทำแล้วไม่ได้ไหร๊”

...เอาละครับพี่น้อง ... ถ้าเราแปลคำ มันจะหมายถึง ทำแล้วไ่ม่ได้อะไร หรือ ไม่ได้กำไร...แต่ถ้าคุณตีความหมายให้ดีจะรู้ว่าเค้าหมายถึง ทำแล้วเค้าเสียเวลา ต้องตีความหมายอีกขั้นนึงค่ะ ว่า ชาวประมงคุ้นเคยกับการทำงานที่ใช้เวลาน้อย ได้เงินเร็ว ถ้ามามั่วนั่งเลี้ยงทั้งเดือน แล้วค่อยได้เงิน ..นั้นคือ มันเสียเวลาเค้าไม่ชอบคุ่ะ...

2.      ระหว่างผู้แปลด้วยกันต้องคุยกันเมื่อมีเวลาว่าง...อย่างข้าพเจ้า จะคุยกับ Mr.Thrin ตลอด ทำให้เราเข้าใจกันและกัน บางครั้งสิ่งที่เราเล่าระหว่างการเดินทาง ก็จะเป็นประเด็นเจอในพื้นที่ ทำให้ง่ายในการแปล

3.      ใช้คำที่ง่าย เข้าใจได้ง่าย ประโยคที่ไม่ซับซ้อน อย่าแปลโดยใช้สำนวนหรือคำที่ต้องบวกลบคูณหาร หรืออนุพันธ์หลายชั้น ประเภท According to เพราะจะทำให้ล่ามด้วยกันเองยังฟังกันไม่รู้เรื่อง ...กลับถึงบ้านนอนไปสามรอบเพิ่งจะนึกได้ว่าเข้าใจผิดกัน!!

4.     จด จับ สรุป ...บางครั้งคนพูดก็พูดสนุกค่ะ หยุดไม่อยู่ เราต้องจดเป็นข้อๆ แต่ไม่ได้แปลหมดหรอกนะคะ ต้องจับประเด็นค่ะ เอาที่สำคัญๆ จริงๆ เพราะต้องเผื่อเวลาไว้ให้เค้าแปลเป็นภาษาเค้าอีกค่ะ (ไม่งั้นคุยกันทั้งวันแน่) ที่สำคัญคือการสรุป อันนี้อาจจะต้องใช้ความรู้ของเราเข้าไปบ้างเพื่อสรุปเนื้อหา

 5.     เป็นงานบริการวิชาการค่ะ เราต้องยิ้มตลอดเวลา และต้องสังเกตคนที่เค้าพูดภาษาอังกฤษไม่ได้ แต่มีทีท่าว่าอยากถามหรือมีข้อสงสัย เราต้องรีบสะกิด (เบาๆ) ล่ามด้วยกัน เพื่อเปิดโอกาสให้เค้าถาม และต้องอดทนต่อการหยอกเย้า เช่น

      Lek are you single?

           ไอเราแปลมาครึ่งวันแระเหนื่อยก็เหนื่อยค่ะ ขึ้นมาบนรถยังเจอคำถามแบบนี้อีก แล้วไอคนที่ถามหน่ะ ตอนอยู่ในพื้นที่ไม่ยอมพูดภาษาอังกฤษนะ พอขึ้นรถมาหล่ะปล๋อเชียว

      Does it matter? (นั่น...กวนไปเล็กน้อย)

           I ask you not you ask me? (อ้าว...จะทะเลาะกันมั้ยเนี่ย)

     So, what do you think?

          I think you are very beautiful…

     (ฮากันทั้งรถเลยค่ะ...แล้วจะเข้าใจกันมั้ยเนี่ย) 

ส่งท้ายด้วยภาษาเวียดนามเล็กๆ น้อยๆ ที่ได้จากทริปค่ะ

เอ็ม อิว อัน = ฉันรักเธอ (ผู้หญิงบอกผู้ชาย) Em ew Anh

อัน อิว เอ็ม = พี่รักน้องนะจ๊ะ (ผู้ชายบอกผู้หญิง)

นึก (เวียดนาม) = น้ำ (ไทย)

น้ำ (ไทย)      = ผู้ชาย (เวียดนาม)

อ้าว ถ้า ฉันอยากกินน้ำ ไอ ว้อนท์ น้ำ ก็กลายเป็น ไอ ว้อท์ ผู้ชาย หล่ะซิ....น่ากลัวจัง!!!